دستگاه تصفیه آب مفید با مضر

اهمیت آب
همانطور که قبلا شنیده ایم آب مایه حیات است و تمام موجودات زنده برای ادامه زندگی خود نیاز به آب دارند، آب بیش از 68% سطح کره زمین را پوشانده است. بخش زیادی از آب های موجود در این سیاره در اقیانوسها و دریاها انباشته شده اند و تنها 3% از آب های موجود قابل شرب می باشند. مقدار قابل توجهی از این آب های شرب بصورت مناطق قطبی و رطوبت هوا هستند که عملا غیر قابل دسترسی است. و فقط 1% از آب در رودخانه ها جاری بوده و یا بصورت دریاچه های آب شیرین و منابع زیر زمینی قرار گرفته اند و انسان ها آب آشامیدنی خود را از این منابع تامین می کنند.
امروزه با رشد جمعیت این منابع محدود آب شیرین قابل دسترس در معرض انواع آلودگی های میکروبی و شیمیایی قرار گرفته، و آلاینده های فراوانی از طریق فاضلاب های صنعتی و کودهای شیمیائی منابع حیاتی انسان ها را به طور جدی تهدید می نماید.
میزان آب موجود در بدن انسان 85 درصد است. هرچه این آب سالمتر باشد، بدن کمتر دچار بیماری می گردد. آب سالم و بهداشتی آبی است که قادر به انجام ماموریت های ضروری برای حیات پرنشاط و سالم باشد. سوخت وساز سلولی عمدتا با آب صورت می پذیرد و آب بطور دائم سلول ها و بافت ها را با حمل مواد غذائی تغذیه کرده و سپس مواد زائد آنها را به خارج از بدن حمل می کند، که در صورت اشباع بودن مولکولهای آب از عناصر زائد این توانایی کاهش می یابد و عوارض آن بصورت های گوناگون در زندگی ما ظاهر می گردد.

آلودگی های آب
1) عوامل طبیعی: آب باران با گذر از کوها، دشتها و لایه های زمین املاح معدنی، نمک ها و فلزات زیان آور را در خود حل کرده و به رودخانه ها و سفره های آب زیرزمینی می ریزند. که میزان آنها با TDS و EC مشخص می شود. ممکن است اینگونه تصور شود که ملاح معدنی آب برای انسان مفید است، در حالی که با پیشرفت علم خلاف این به اثبات رسیده است.
آیا شما هم مانند بسیاری از مردم نگران حذف املاح مفید موجود در آب به وسیله دستگاه تصفیه آب هستید؟ و گمان می کنید اضافه کردن املاح معدنی به آب ضروری است یا فکر می کنید آب های معدنی علاوه بر تامین آب مورد نیاز بدن ما، املاح معدفی مفید برای ما تامین میکند.
بسیاری از ما می دانیم که املاح مفید در کنار ویتامین ها وظیفه حفظ کارایی اندام های بدن را بر عهده دارند. اما بسیاری از مردم اطلاع ندارند که املاح موجود در طبیعت دو نوع هستند:

مواد و املاح معدنی (Inorganic Minerals) که غیر اورگانیک هستند.
مواد و املاح آلی (Organic Minerals) که اورگانیک هستند.

دسته اول مواد و املاح معدنی (Inorganic Minerals) : همانطور که گفته شد این عناصر بطور طبیعی در سنگ ها، کانی ها و پوسته زمین یافت می شوند و آب هنگام عبور از بستر آنها این املاح را در خود حل می کند. بر خلاف تفکر رایج این املاح غیر اورگانیک بوده و برای بدن انسان غیر قابل جذب است. بدن این املاح را مانند سموم دفع میکند ولی بخشی از آنها در بدن باقی مانده و عوارضی همچون درد و تورم در مفاصل، سنگ کلیه و فشار خون و ... را بوجود می آورند.برخب ار محققان معتقدیند که الکترون های موجود در ساختار اتمی املاح معدنی در خلاف جهت عقربه های ساعت حرکت می کنند و در نتیجه با الکترون های بدن انسان سازگار نیستند. درست برعکس گیاهان که غذای اصلی آنها همین مواد معدنی هستند که با کمک آب مواد معدنی را از خاک جذب می کنند. املاح معدنی به آب طعم و بو می دهندو هرچه آب ناخالص تر باشد طعم و بوی آن نامطبوع تر است. یکی از معروفترین املاح معدنی، کربنات کلسیم است، که در جداره کتری ، سماور و لوله ها رسوب می کند.

دسته دوم مواد و املاح آلی (Organic Minerals) : این املاح اورگانیک بوده و برای بدن انسان قابل جذب است. منبع اصلی املاح آلی گیاهان هستند. گیاهان با جذب املاح معدنی از خاک آنها را تجزیه می کنند. املاح معدنی پس از وارد شدن به اندام های گیاهان، در اثر پدیده فتوسنتز تغییر ماهیت داده و تبذیل به ترکیبات آلی می شوند. املاح آلی برای بدن انسان قابل جذب و مفید استو برخی از دانشمندان معتقدنی که الکترون های موجود در ساختار اتمی مواد آلی، موافق عقربه های ساعت حرکت میکنند و در نتیجه با الکترون های بدن انسان سازگار هستند. مواد آلی بدن انسان از طریق مصرف میوه، سبزیجات و گوشت حیوانات گیاهخوار بدست می آید.
مواد موجود در آب معدنی هستند نه آلی. همانطور که گفته شد آب باران در هنگام بارش کاملا خالص و بدون هیچگونه مواد و ترکیبات اضافه است. و در اثر عبور از بستر زمین، مواد معدنی موجود در آنها را در خود حل می کند. در نتیجه مواد حل شده در آب جزء مواد معدنی موجود در طبیعت هستند. همانطور که اشاره شد نه تنها این مواد برای بدن ما مفید نیستند بلکه در برخی موارد می توانند به سلامتی ما آسیب برسانند.
آب های معدنی هم سرشار از همان ترکیباتی هستند که برای بدن ما ناشناخته بوده و قابلیت جذب ندارند. این مواد در اندامهای بدن رسوب کرده و عوارضی ماننده سنگ کلیه، بیماری های قلبی و عروقی و فشار خون و ... را باعث می شوند. هنگامی که آب حاوی املاح معدنی نوشیده می شود. پس از سه دقیقه تا سه ساعت ( بستگی به غلظت مواد معدنی موجود در آب ) پدیده ای به نام Leukocytosis ( افزایش تهداد گلبولهای سفید خون ) اتفاق می افتد. این اولین واکنش بدن در وضعیت دفاعی است. آب حاوی نمک ها و فلزات سنگین متابولیسم سلولی و سوخت و ساز سلولهای بدن انسان را تحت تاثیر قرار می دهد و در رسیدن غذا و اکسیژن کافی به نسوج و بافت های بدن اختلال ایجاد می نماید. این اختلال بصورت خستگی مفرط، ناراحتی های پوستی، ضعف در عضلات بدن، سر درد و ... ظاهر می گردد. مواد زائد آب در سیستم گردش خون به صورت رسوباتی در جداره رگ ها باقی می مانند و موجب تصلب شرائین، فشار خون، کاهش کارائی کلیه ها، و کاهش ترشحات مفید غدد بدن و نهایتا سکته های قلبی، مغزی و سایر عوارض خطرناک می گردد.

2) فضلاب های صنعتی: متاسفانه با توسعه تمدن جدید و صنعتی شدن جوامع، فضلاب های صنعتی، مواد سمی، ( فلزات سنگین ) و آلودگی های مضر که برای سلامتی موجود تهدید به حساب می آید، از قبیل اسیدیته آزاد، مواد قلیایی، گازهای سمی، مواد رادیواکتیو، میکروارگانیسم های بیماری زا، چربی و روغن و ... را وارد آب های شیرین قابل دسترس می نمایند.

3) فضلاب های انسانی: در بسیاری از شهرها چاههای فاضلاب وجود دارند که به سفره های آب زیرزمینی راه یافته و آنها را آلوده می کنند و در برخی مناطق فاضلاب های شهری به رودخانه ها و دریاچه های آب شیرین راه می یابند. وجود ناخالصی هایی مانند نیترات در آب شرب در اثر این موضوع است.


4) مواد شوینده: این مواد که در عصر ما بسیار توسعه یافته و حجم وسیعی را تشکیل می دهند، هر روز و هر ساعت از طریق چاههای فاضلاب وارد آب های زیرزمینی گردیده و مولکولهای کربن دار حلقوی ( هیدروکربورها) موجود در آنکه به آسانی قابل استحاله و تغییر نیستند، را وارد آب های زیرزمینی می گردانند و آلودگی شیمیایی ایجاد می نمایند. متاسفانه با تمام تلاشی که به عمل آمده در حال حاضر فقط 25 درصد از پاک کننده ها ( دترجنتها ) در شرایط معمولی نجزیه می گردند. ( جزء انواع تجزیه شونده می باشند ) و 75 درصد آنها استحاله نمی گردد و مولکولهای حلقوی کربن دار آنها شکسته نمی شوند.

5) گردشگری: بسیاری از زباله های رودخانه ها مانند بطری های پلاستیکی که تجزیه شونده نیستند را گردشگران به رودخانه ها اضافه می کنند که باعث آلودگی آبهای شیرین می شوند.

6) سموم کشاورزی: سموم و کودهای کشاورزی که در مزارع استفاده می شوند با آب باران شسته شده و به منابع آب شیرین راه می یابند. آرسنیک نمونه ای از این سموم است.

7) شبکه توزیع آب: در بسیاری از شهرها شبکه توزیع آب قدیمی و فرسوده است که آب با عبور از آنها زنگ زدگی لوله ها را با خود به همراه می آورد و همچنین با هر بار نشتی و تعمیر این لوله ها ناخالصی های زیادی وارد شبکه توزیع آب می شود.

8) تصفیه خانه های آب شرب: در تصفیه خانه ها جهت مبارزه با آلودگی ها با اضافه کردن مقداری کلر که ارزانترین و قابل دسترسترین آنتی اکسیدان است، میکروبها و ویروسها را در شرایطی خاص ( نه بطور کامل ) از بین می برند. هنگامی که کلر بعنوان گندزدائی کننده در تصفیه آب بکار می رود، در اثر ترکیب کلر با مواد آلی مثل اسید هیومیک تولید تری هالومتان ها THMS یا هالوفرم ها را می نماید. تری هالومتان های اصلی عبارتند از: کلروفرم (CHCL3)، برمودی کلرومتان (CHBrCL2)، دی برموکلرومتان (CHBr2CL)، و برموفرم (CHBr3). شواهدی در دست است که این ترکیبات خاصیت سرطان زائی دارند، که برای سلامتی انسان ها جدا مضر تشخیص داده شده اند. در شکل تصفیه آب به صورت رایج این گونه مواد همچنان در آب باقی می مانند و کلر اضافی باقیمانده نیز اثر زیان آور خود را بر سلامتی انسان ها وارد می سازد. در هر حال تصفیه های اولیه تاثیر زیادی در رابطه با مقابله با آلودگی شیمیایی و عناصر محلول در آب نمی توانند انجام دهند. فلزهای مضر و نمک های زیان آور همچنان از طریق آب آشامیدنی وارد بدن انسان ها می گردند. و اثرات تخریبی خود را بجای خواهند گذاشت.

همانطور که گفته شد آلودگی های زیادی از منابع مختلف وارد آب می شود اما آیا تصفیه خانه های شهری قادر به حذف این ناخالصی ها هستند. گرچه دولت ها تلاش های زیادی برای مقابله با آلودگی آب و تصفیه آن میکنند ولی تصفیه خانه های شهری نمی توانند تمام ناخالصی های آب را حذف کنند. ناخالصی های آب به سه شکل می باشند. ناخالصی های معلق در آب، ناخالصی های محلول در آب و آلودگی های باکتریولوژی. تصفیه خانه های شهری می توانند ناخالصی های معلق مانند: شن و ماسه، گل و لای، لجن، جلبک و ذرات معلق درشت را حذف کنند و برای از بین بردن آلودگی های باکتریولوژی از مواد گندزدا مانند کلر استفاده کنند، ولی برای حذف ناخالصی های محلول در آب مانند املاح معدنی، نمکها و فلزات سنگین که برای سلامتی بسیار مضرتر هستند، نیاز به دستگاههای بسیار پیشرفته تر است که برای ساخت و احداث این دستگاه ها در حجم های بزرگ نیاز به هزینه بسیار زیادی است، از طرفی نیاز نیست که تمام آب مصرفی ما بصورت کاملا دقیق تصفیه شود، چون اگر سرانه مصرف آب برای هر نفر را 200 لیتر در نظر بگیریم، حدود 195 لیتر آن برای مصارف بهداشتی مانند شستشو و استحمام و تقریبا 5 لیتر آن برای مصارف شرب و پخت و پز استفاده می شود، همچنین اگر کل آب مصرفی با دقت بالا تصفیه شود ممکن است در شبکه انتقال آب دوباره آلوده شود. پس بهتر است علاوه بر اینکه آب برای مصارف بهداشتی که حجم بیشتر مصرف ما را در بر میگیرد توسط تصفیه خانه های شهری تصفیه می شود، آن بخش کوچکتری از آب را که برای شرب و پخت و پز استفاده می شود و نیاز است دقیقتر تصفیه شود را در آخرین نقطه مصرف آن یعنی آشپزخانه با دستگاه های دقیقتری تصفیه کنیم، تا آبی با کیفیت مطلوبتر داشته باشیم.

توجه به امر بهداشت آب آشامیدنی و مضرات ناشی از آلودگی های مختلف آب در سالهای اخیر توجه همراهان تصفیه آب را به خود جلب نمود. آنان جهت پرهیز دادن از امراض و ناراحتی های ناشی از این آلودگی ها، تلاش های خود را آغاز کردند. استفاده گسترده از سیستم های اسمز معکوس از نتایج این فعالیت هاست. اسمز معکوس سیستمی از که با بهره گیری از قانون اسمز در طبیعت می تواند آب های آلوده و ناسالم را با عبور دادن از فیلتری به نام (membrane) به آب سالم بهداشتی تبدیل نماید، که نزدیک به مختصات استاندارد سازمان بهداشت جهانی (WHO) می باشد. این سیستم مولگولهای آب را غربال کرده و مولکولهای اشباع نشده و سالم را از مولکولهای اشباع شده جدا می نماید. اناع میکروب ها و ویروس ها که در اندازه های فیزیکی 03/0 تا 3 میکرون مشخص می گردد و همچنین انواع فلزات سنگین و نمک های زیان آور را بصورت پساب خارج می نماید و تنها به آب بهداشتی اجازه عبور و خروج از سیستم را می دهد که قابل شرب و اطمینان آور است.



شایعاتی در مورد دستگاه های تصفیه آب
سیستم های مختلفی برای تصفیه آب وجود دارد اما از آنجا که سیستم های تصفیه آب اسمز معکوس RO به دلیل دقت بالاتر بیشتر مورد توجه قرار گرفته است در مورد این نوع تصفیه آب صحبت می کنیم.

این دستگاه ها مواد معدنی مورد نیاز بدن را حذف می کنند.
در مورد این موضوع در مطالب فوق ذکر شد که املاح معدنی موجود در آب نتنها قابلیت جذب به بدن انسان را ندارند بلکه مضر می باشند.

این دستگاه ها باعث حدر رفت آب می شوند.
یکی از ویژگی های سیستم اسمز معکوس این است که آب سبک و عاری از هر گونه ناخالصی را از آب سنگین جدا نموده و آب تصفیه شده را در مخزن خود ذخیره و آب آلوده را بصورت پساب دفع میکند. اگر این چنین نبود اصلا سیستم تصفیه آب دقیقی بنام اسمز معکوس بوجود نمی آمد. و علاوه بر آن ناخالصی ها بجای آنکه دفع شوند فیلتر اصلی این دستگاه را اشباع می نمایند در این صورت باید در مدت زمان کوتاهتری آن را که قیمت بالایی دارد تعویض نمود. از نظر مالی، هزینه تعویض فیلترهای اضافه ای که باید انجام شود بیشتر از هزینه آبی است که بصورت پساب برای شستشوی این فیلتر دفع می شود، و از نظر صرفه جویی در آب، این پساب دوباره به چرخه آب در محیط زیست بر میگردد و بر گشت آب آلوده به چرخه آن در محیط زیست بهتر از ایجاد بیماری های ناشی از آن است.



این دستگاه آب شرب را خیلی خالص کرده و تبدیل به آب مقطر می کند.
دستگاه های تصفیه آب خانگی اسمز معکوس از نوع RO هستند و نوع دیگری از این دستگاه ها بنام دبل RO وجود دارد که در صنعت برای تولید آب مقطر استفاده می شود که نباید این دو را با هم اشتباه گرفت. دستگاه های تصفیه آب خانگی RO طوری طراحی شده اند که آب شرب تولید کنند. علاوه بر آن دقت آنها با شیر تنظیم TDS با توجه به کیفیت آب ورودی به دستگاه و درخواست مصرف کننده قابل تغییر است.



هزینه راه اندازی و نگهداری این دستگاه ها بالا است.
با توجه به کیفیت آبی که این دستگاه ها تولید می کنند و اهمیت سلامتی ما هزینه این دستگاه ها ناچیز است. در مقایسه با آب معدنی، کیفیت آب تولیدی این دستگاه ها بالاتر و هزینه راه اندازی و نگهداری آن با توجه به میزان آبی که تولید می کند پایین تر است. اگر میزان هزینه مصرف آب معدنی و هزینه راه اندازی و نگهداری یک دستگاه تصفیه آب را در طول یکسال مقایسه کنیم، هزینه دستگاه تصفیه آب اسمزمعکوس به مراتب پایین تر است.

این دستگاه ها در مقایسه با دستگاه های دیگر مصرف برق دارند.
بله دستگاه های تصفیه آب ساده تری وجود دارند که با وجود فیلترهای بیشتر برق مصرف نمی کنند، چون روزنه های فیلترهای این دستگاه ها به قدری بزرگ هستند که آب با فشار شهری قادر به عبور از آنها بوده و نیاز به پمپ و مصرف برق ندارند. ولی در سیستم های اسمزمعکوس RO با توجه به دقت بالای فیلتر ممبران که تا 0001/0 میکرون است روزنه های این فیلتر بسیار کوچک می باشند بطوری که فقط مولکولهای آب قادر به عبور از آنها هستند، به این دلیل آب با فشار شهری قادر به عبور از این فیلتر نبوده و نیاز به یک پمپ برای افزایش فشار آب است که البته در دستگاه های خانگی از پمپ های 24 ولت استفاده می شود که مصرف برق بسیار پایینی دارند.

این دستگاه ها با توجه به مخزنی که دارند فضای زیادی اشغال می کنند.
از آنجا که در دستگاه های تصفیه آب اسمزمعکوس RO بخشی از آب بعنوان پساب دفع می شود و دقت آنها بسیار بالا است این عوامل باعث افت فشار آب تولیدی می شوند، برای افزایش فشار آب تولیدی از یک مخزن ذهیره تحت فشار استفاده می شود که ایتدا آب تولیدی با دبی کم در داخل این مخزن ذخیره سپس با توجه به تحت فشار بودن این مخزن فشار آب مصرفی افزایش می یابد.

این دستگاه ها باعث رشد باکتری در آب می شوند.
از آنجایی که کلر موجود در آب برای سلامتی مضر است، در دستگاه های تصفیه آب کلر باقی مانده آب حذف می شود. اگر آب تصفیه شده بیشتر از سه روز بصورت ناصحیح نگهداری شود مسلما ممکن است آلوده شود. البته مخزن این دستگاه ها آنتی باکتریال است ولی توصیه می شود در صورت مصرف نکردن آب بیش از سه روز، آب مخزن ذخیره تخلیه شود.


در این دستگاه ها فیلترهای ذغالی استفاده میشود که برای سلامتی مضر است.
یکی از فیلترهایی که در دستگاههای تصفیه آب استفاده می شود فیلتر کربن فعال است. در تولید نوع غیر استاندارد این فیلتر از ذغال سنگ استفاده می شود که برای سلامتی مضر میباشد، ولی دستگاه های استاندارد از فیلترهای کربنی با منشاء گیاهی استفاده میکنند مانند پوست نارگیل، پسته و گردو که علاوه بر کارایی بیشتر جهت حذف کلر و مشتقات آن برای سلامتی مضر نیستند.

و در آخر توصیه میشود با توجه به وجود برندهای مختلف و تنوع محصولات در دستگاه های تصفیه آب و وجود سودجویان با معرفی دستگاههای غیراستاندارد و تقلبی، برای اطمینان بیشتر بهتر است از شرکتهای با سابقه و معتبر خریداری کرده و خدمات بگیریم. تا بتوانیم سلامتی را به خانواده مان هدیه کنیم.

منبع: واحد فنی شرکت پاک گستر سپید